Financieel gezonde onderneming
Een financieel gezonde onderneming is meer dan alleen winst, maar wat dan? In dit artikel leren we je wat een financieel gezonde onderneming exact is.
Wat is financiële gezonde onderneming?
Je wilt als onderneming niet voor financiële verandering komen te staan. Het is daarom goed om te geregeld te beoordelen hoe financieel gezond jouw onderneming is.
De financiële beoordeling vindt plaats op basis van de balans, resultatenrekening en kasstroomoverzicht. Onder ‘boekhouden’ hebben wij de achtergrond over boekhouden opgenomen en lees je uitleg over de basisbeginselen. Wij zullen de beoordeling van de financiële gezondheid van een onderneming uitvoeren op een BV. In het voorbeeld wordt rekening gehouden met vennootschapsbelasting. Wij merken op dat een ZZP-er met een eenmanszaak geen vennootschapsbelasting maar inkomstenbelasting dient af te dragen.
Vorens we gaan toelichting hoe je de financiële gezondheid van je onderneming kan beoordelen hebben wij hieronder eerst een fictief voorbeeld van een onderneming gegeven.
Financiële beoordeling van een onderneming
Een onderneming in een goede financiële situatie behaalt een rendement en kan aan haar korte- en lange termijn verplichtingen voldoen. Voor het beoordelen van de financiële gezondheid van een onderneming wordt gekeken naar:
1. Is het een rendabele onderneming? (rentabiliteit)
2. Is het een solvabele onderneming? (solvabiliteit)
3. Is het een liquide onderneming? (liquiditeit)
Er zijn verschillende ratio’s om bovenstaande vragen te beantwoorden. De meest gebruikte ratio’s zijn hieronder nader toegelicht.
Rentabiliteit, is het een rendabele onderneming?
Rentabiliteit is de winstgevendheid van de onderneming. Hierbij wordt het bedrijfsresultaat (winst) afgezet tegen het gemiddeld totaal geïnvesteerd vermogen of de totale opbrengsten. Op non-profitorganisaties zijn er ook rendementseisen aangezien een non-profitorganisatie verlieslatendheid willen voorkomen.
De rendementseis van een onderneming wordt bepaald vanuit het risicoprofiel van een onderneming en is afhankelijk van:
- Operationele risico’s (aard van de business): zoals de omzetvoorspelbaarheid, omzetstabiliteit en conjunctuur gevoeligheid, marge (EBITDA en resultaat), kostenstructuur, lenigheid van een onderneming om met de kosten mee te bewegen en activastructuur (alternatieve aanwendbaarheid van de activa).
- Financiële risico’s / solvency: financiële risico’s worden toegevoegd aan de operationele risico’s en bestaan uit de hoogte van de schuld t.o.v. de hoogte van het financieel risico en het rendement op het eigen vermogen; al dan niet verhoogd door gebruik maken van geleend geld (rendement op het totaal vermogen).
- Specifieke ondernemingsrisico’s: zoals de management afhankelijkheid en de macht van toeleveranciers.
De specifieke ondernemingsrisico’s zijn moeilijk tot niet te meten vanuit een balans en resultatenrekening en worden derhalve buiten beschouwing gelaten. De operationele, financiële en specifieke ondernemingsrisico’s bepalen de norm van de ratio’s. Hoe hoger de risico’s zijn, hoe hoger het rendement van de onderneming dient te zijn (lees: het risico stuurt de rendementseis). Een rendement van de onderneming is nodig om te blijven investeren en derhalve wordt er gekeken naar het netto-resultaat als de EBITDA (nettoresultaat exclusief afschrijvingen, rentelasten en belastingen).
De rentabiliteit van een onderneming wordt veelal berekend aan de hand van de volgende ratio’s:
Rendement
Het rendement geeft de relatieve resultaatsmarge van een organisatie weer. Het rendement wordt berekend door het netto resultaat / totale opbrengsten. (Het netto resultaat is het resultaat na belastingen). De norm is afhankelijk van de branche waarin je werkt en of je een BV hebt of ZZP-er bent. Voor een BV is een rendement boven de 5% is goed. Voor ZZP-ers verwijzen we naar deze toelichting.
EBITDA / Opbrengsten:
Dit kengetal geeft de operationele resultaten weer, zonder rekening te houden met afschrijvingen en rentelasten. De norm is afhankelijk van het risicoprofiel van de onderneming en ligt maar dient veelal hoger te zijn dan 10%. De EBITDA/Opbrengsten is een goede indicator voor de financiële gezondheid omdat die de financiële prestaties van een onderneming evalueert zonder rekening te houden met de impact van de vastgoedsituatie.
Rentabiliteit
Dit kengetal geeft weer wat de verhouding is tussen het resultaat en het totale vermogen.
Het is ook mogelijk om de rentabiliteit uit te drukken op het eigen vermogen.
Een rentabiliteit van 21,9% op het eigen vermogen betekent dat er voor elke geïnvesteerd € 100 er een rendement wordt gemaakt van € 21,90.
Solvabiliteit, is het een solvabele onderneming?
Solvabiliteit zegt iets over de manier waarop een onderneming is gefinancierd en geeft aan of de onderneming de schulden op lange termijn kan voldoen. Het is het percentage dat de eigenaar zelf in zijn onderneming heeft gestopt ten opzichte van de totale financiering. Solvabiliteit is vooral belangrijk voor ondernemers die veel financieringen zijn aangegaan. Immers, rentedragende schulden hebben effect op een hoger risicoprofiel van de onderneming.
Het risico is dat een onderneming te veel heeft gefinancierd. Een optimale solvabiliteit is minimaal 35%. Een solvabiliteit onder de 20% is in de meeste gevallen een signaal dat de onderneming niet solvabel is en het wordt dan moeilijk om externe financiering te verkrijgen.
Kredietverstrekkers beoordelen ook geregeld in welke mate de totale activa is gefinancierd met vreemd vermogen (debt ratio). De norm van de debt ratio ligt tussen de 30% en 60%. Bij een debt ratio boven de 75% is het zeer moeilijk om externe financiering te verkrijgen.
De solvabiliteit (55,6%) + het debt ratio (33,3%) is geen 100%, hoe kan dat? Een onderneming heeft vaak ook voorzieningen gevormd voor toekomstig verwachte uitgaven. Er is echter nog geen verplichting aan derden en derhalve is dit geen vreemd vermogen (waarop de debt ratio wordt berekend) en ook geen eigen vermogen (waarop de solvabiliteit wordt berekend).
Langlopende leningen dienen te worden aangewend voor vaste activa en kortlopende kredieten dienen te worden aangewend voor de financiering van werkkapitaal. De solvabiliteit dient derhalve te worden bezien met de liquiditeit van een onderneming.
De lange termijn financiële weerbaarheid van onderneming wordt uitgedrukt in het weerstandsvermogen. Het weerstandsvermogen is een ratio die aangeeft in hoeverre een organisatie eventuele calamiteiten financieel op kan vangen. Dit wordt berekend door het eigen vermogen te delen door de totale bedrijfsopbrengsten (omzet). Een weerstandsvermogen van minimaal 30% is gangbaar.
Liquiditeit, is het een liquide onderneming?
Rendabele ondernemingen kunnen meer geld genereren. Solvabele ondernemingen hoeven minder aan aflossing en rente te betalen. De liquiditeit geeft aan of de onderneming in staat is om aan alle korte termijn betaalverplichtingen te voldoen. Een gebrek aan liquiditeit is één van de belangrijkste redenen waarom bedrijven of ZZP-ers failliet gaan.
Bij liquiditeit kan er een onderscheid worden gemaakt in dynamische liquiditeit en statische liquiditeit.
Dynamische liquiditeit
De dynamische liquiditeit geeft het kasstroomgenererend vermogen van de onderneming weer:
- Op welke korte termijn kan je aan je verplichtingen voldoen (liquiditeitsprognose)?
- Kasstroomoverzicht waarin de netto operationele, investerings- en financieringskasstromen zichtbaar zijn.
Een goede kasstroomanalyse en liquiditeitsprognose geeft o.a. inzicht in de noodzakelijke liquiditeitenbuffer van de onderneming. De dynamische liquiditeit is belangrijk voor het uitwerken van een meerjarenvisie. De dynamische liquiditeit is echter moeilijk te berekenen vanuit een balans en een resultatenrekening. Het kasstroomoverzicht geeft wel inzicht in de huidige dynamische liquiditeit, maar niet in de toekomstige liquiditeit.
Kredietinstellingen kijken bij het verstrekken van nieuwe financieringen naar de meerjarenprognoses en, gedurende de periode waarin de financiering is verstrekt, naar de Debt Service Coverage Ratio (DSCR). Dit kengetal geeft aan of er voldoende operationele kasstromen worden gegenereerd om aan rente- en reguliere aflossingsverplichtingen te kunnen voldoen. Een DSCR dient minimaal 1,4 of 1,5 te zijn, tenzij er sprake is van een lage risico omgeving. Met een goede DSCR (boven de 1,5) is er ruimte voor vervangingsinvesteringen (of voor ondernemingen met een winstoogmerk ruimte voor het uitkeren van dividend).
Statische liquiditeit
De statische liquiditeit is een momentopname en kan worden uitgedrukt in het werkkapitaal.
Het werkkapitaal is misschien nog wel belangrijker dan de liquiditeit (lees: kas- en banksaldi). Al zijn het twee financiële kengetallen die nauw met elkaar samenhangen. Vanuit een bedrijfseconomisch perspectief kun je zeggen: werkkapitaal is de vlottende activa minus je kortlopende schulden. Het is het geld dat de onderneming nodig heeft om aan de dagelijkse financiële verplichtingen te voldoen.
Het werkkapitaal kan worden uitgedrukt in de current ratio. De current ratio geeft de mate aan waarin de verschaffers van het kort vreemd vermogen uit de vlottende activa kunnen worden betaald (vlottende activa / vlottende passiva). De current ratio dient minimaal 1,0 te zijn. Een gemiddelde onderneming heeft een current ratio van 1,2 tot 1,5.
Een financieel gezonde onderneming heeft steeds voldoende geld nodig om aan zijn verplichtingen te voldoen. Hierbij zit wel een aandachtspunt want een te hoog saldo aan voorraden, onderhanden werk en debiteuren is ook niet slim. Dit betekent namelijk dat er kapitaal vastzit in voorraden, onderhanden werk en uitstaande facturen. Dat is geld waar de onderneming niet bij kan en dus niet kan worden besteed aan de groei van de onderneming. Het werkkapitaal wordt daarom ook vaak uitgedrukt in een quick ratio. In de quick ratio zijn de vlottende activa verminderd met de voorraden. De quick ratio dient minimaal 1,0 te zijn.
Een onderneming kan een positieve current en quick ratio (werkkapitaal) hebben, terwijl maar beperkt geld op de bank staat. Het is daarom ook goed om het saldo van de liquide middelen van de onderneming te blijven beoordelen.
Een gezonde cashflow en steeds voldoende werkkapitaal is de balans waar ondernemers naar op zoek moeten.
Een financieel gezonde onderneming
De financiële gezondheid van een onderneming is zichtbaar in de rentabiliteit, solvabiliteit en liquiditeit van een onderneming en worden uitgedrukt in verschillende ratio’s. In onderstaand overzicht is de relatie en deze ratio’s samengevat weergegeven bezien vanuit de balans, resultatenrekening en het kasstroomoverzicht.
Wij zijn in het voorbeeld uitgegaan van een zeer gezonde onderneming om de verschillende ratio’s uit te leggen. Vul onderstaand overzicht voor jouw onderneming in om te zien hoe jij ervoor staat:
*Er kunnen geen rechten aan bovenstaande omschrijving en berekeningen worden ontleend.
Wil je laten beoordelen hoe financieel gezond je bent bespreek dan de mogelijkheden met bijvoorbeeld accountants- en adviesorganisatie Seven Elements.